Leczenie fibromialgii

Leczenie fibromialgii

Jednym z najważniejszych elementów poprawy (łagodzenia) objawów fibromialgii jest zrozumienie przez chorego potrzeby zmiany stylu życia. Większość ludzi jest oporna na zmiany, ponieważ są do tego potrzebne dostosowanie się, dyskomfort i pewien wysiłek. Jednak w przypadku fibromialgii, zmiany mogą przynieść istotną poprawę w funkcjonowanie chorego i w jakości życia. Poznanie fibromialgii przez chorych daje im więcej szans na poprawę.

Bardzo ważną składową leczenia jest pozytywnie nastawiony lekarz, który jest wyszkolony w ustaleniu rozpoznania i leczenia fibromialgii, i który będzie słuchał i współpracował z chorym. Może to być lekarz rodzinny, internista lub lekarz specjalista (reumatolog lub neurolog). Konwencjonalne leczenie może być tylko częścią programu terapeutycznego. Leczenie alternatywne, właściwe żywienie, techniki relaksacyjne i ćwiczenia odgrywają również istotną rolę w leczeniu fibromialgii. Każdy chory powinien, razem z fizykoterapeutą opracować program terapeutyczny, który będzie najbardziej skuteczny.

Zwalczanie bólu
Należy podkreślić, że w fibromialgii leki przeciwbólowe (z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych tzw. NLPZ) nie działają wcale, albo w bardzo ograniczony sposób. Uważa się, że taka słaba reakcja na te leki przeciwbólowe może sugerować, że mamy do czynienia właśnie z fibromialgią. W leczeniu z wyboru stosuje się leki zwiększające poziom serotoniny. Serotonina to endogenna amina, pełniąca funkcję m.in. ważnego neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym. Leki antydepresyjne będące tzw. "odbudowaczami serotoniny" i wystarczy, gdy są przepisywane w małych dawkach, aby poprawić sen i uśmierzyć bóle. Jeśli chory cierpi z powodu depresji, potrzebne mogą być większe dawki leków antydepresyjnych. Innym korzystnym leczeniem bólu, które dobrze działa w zlokalizowanych postaciach bólu są nastrzykiwania lidokainą bolesnych punktów. Ważnym elementem zwalczania bólu jest regularny program lekkich ćwiczeń fizycznych i rozciągania, który pomaga zachować prawidłowe napięcie mięśni, zmniejsza bóle i sztywność.

Zwalczanie zaburzeń snu
Poprawę snu można uzyskać przez wprowadzenie „reżimu zdrowego snu”, które obejmuje pójście do łóżka i wstawanie o stałej porze, zapewnienie, że pomieszczenie do spania jest właściwe dla snu (tzn. ciche i wolne od zakłóceń, posiada właściwą temperaturę, wygodne łóżko), unikanie kofeiny, cukru, alkoholu przed pójściem do łóżka, stosowanie lekkich ćwiczeń fizycznych w ciągu dnia, unikanie jedzenia bezpośrednio przed snem i stosowania ćwiczeń relaksacyjnych przed snem. Jest kilka leków nasennych, które można przepisać w koniecznych sytuacjach, niektóre z nich mogą być pomocne w zespole “niespokojnych nóg”.

Wsparcie psychologiczne
Życie z przewlekłą chorobą jest wyzwaniem dla chorego. Chorzy na fibromialgię potrzebują programu, który stanowiłby wsparcie emocjonalne i poprawił komunikacje z rodziną otoczeniem. Wiele środowisk w różnych krajach zorganizowało grupy wsparcia dla chorych na fibromialgię. Grupy ten zapewniają chorym istotne informacje, mają gościnnych wykładowców, którzy omawiają zagadnienia o szczególnym znaczeniu dla chorych na fibromialgię. Sesje terapeutyczne ze specjalistami pomagają poprawić komunikację i rozumienie schorzenia oraz zbudowanie zdrowszych relacji w rodzinie chorych.

Inne formy leczenia
Leczenie uzupełniające może przynieść bardzo znaczne korzyści. Leczenia uzupełniające może obejmować: fizykoterapię, masaż leczniczy, hydroterapię, lekki aerobik, akupresurę, stosowanie ciepła i zimna, akupunkturę, jogę, ćwiczenia relaksacyjne, techniki oddechowe, aromaterapię, psychoterapię, ziołolecznictwo, dietę lub chiropraktyczną manipulację.

Myalgan w fibromialgii
Myalgan i proMyalgan są złożonymi ziołowymi suplementami diety specjalnie opracowanymi dla chorych z fibromialgią. Aktywne składniki roślinne korzystnie wpływają na napięcie mięśni, czynności wegetatywne i dobowy rytm niektórych hormonów. Poza tym oba suplementy dostarczają aktywnne biologicznie aminokwasy. Myalgan dostarcza tryptofan – aminokwas ważny do produkcji serotoniny i melatoniny. proMyalgan dostarcza taurynę – aminokwas pełniący funkcje neuroprzekaźnika w układzie nerwowym. Produkty wyzwalają własną zdolność organizmu do zwalczania szeregu objawów fibromialgii. Chorzy, niejednokrotnie już po jednym – dwóch dniach przyjmowania odczuwają istotną poprawę samopoczucia.

Inne metody leczenia

Wzmacnianie odporności

U podłoża przeważającej liczby przypadków fibromialgii leży również upośledzenie mechanizmów odpornościowych. Dwa auto-przeciwciała, anty-68/48 kD oraz anty-45 kD, są brane pod uwagę jako markery dla pierwotnej fibromialgii i zespołu przewlekłego zmęczenia. U chorych na fibromialgie stwierdza się podwyższenie poziomu przeciwciał antypolimerowych. U 30 procent chorych na fibromialgię stwierdza się przeciwciała przeciwjądrowe, z czego ponad 75 % wykazuje cechy nakrapiania. Badania wykazały podwyższone poziomy IL-10, IL-8 i IL-6 oraz TNF-alfa w porównaniu z osobami zdrowymi. IL-8 promuje tzw. bóle sympatyczne^† zaś Il-6 indukuje zmęczenie, depresję, przeczulicę, percepcje bólu.

Opublikowane ostatnio przełomowe badania przeprowadzone na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Illinois w Chicago powinny rzucić nowe światło na istotę fibromialgii. Badania te porównały chorych na fibromialgię z osobami zdrowymi potwierdziły, że u podłoża fibromialgii mogą leżeć zaburzenia w układzie odporności. Identyfikacja ścieżki immunologicznej fibromialgii zostało nie tylko uhonorowane nagrodą za "Wyjątkowe Osiągnięcia w Immunologii" przez American Association for Clinical Chemistry's w 2012 roku, ale również stwarza nadzieję na opracowanie pierwszego obiektywnego testu diagnostycznego na fibromialgię*.

W leczeniu fibromialgii warto więc uwzględnić preparaty immuno-modulujące. Można też sięgnąć po Immulinę Plus – nowoczesny immuno-suplement diety, którego spożycie korzystnie wpływa na zdrowy układ odporności.

---

Medycyna alternatywna/niekonwencjonalna

W literaturze są liczne publikacje o stosowaniu z powodzeniem, różnych metod medycyny alternatywnej. Przede wszystkim stosowane były akupunktura i akupresura, aromaterapia. Wśród innych metod należy wymienić homeopatię, bioenergoterapię, hipnozę, irydologię, tradycyjną medycynę chińską, medycynę hinduską ayur-veda, medycynę tybetańską, japońską chiropraktykę yumeiho i wiele innych.

Chociaż wyniki oceniające efekty stosowania medycyny alternatywnej są rozbieżne i często niepotwierdzone badaniami klinicznymi, to nie powinno się jej z góry przekreślać, ale pozostawić jej stosowanie do oceny i decyzji samego chorego. Należy podkreślić, że stosowanie medycyny alternatywnej nie powinno zastąpić innych, wcześniej przestawionych elementów kompleksowego leczenia fibromialgii.

Fizjoterapia

Fizjoterapia to dział współczesnej medycyny klinicznej wykorzystujący do leczenia, rehabilitacji i profilaktyki różne formy energii. Wywodzi się z uprawianego od najdawniejszych czasów przyrodolecznictwa i określa te metody, które zostały dowiedzione naukowo i na tej podstawie znacznie rozwinięte. Fizjoterapia może być samodzielną metodą leczenia lub stanowić uzupełnienie farmakoterapii i leczenia operacyjnego oraz podstawę rehabilitacji i profilaktyki. Innymi słowy fizjoterapia oznacza nieswoiste leczenie przy pomocy bodźców, mające na celu przywrócenie stanu równowagi.

Metody stosowane w fizjoterapii zaliczane są do tzw. naturalnych metod leczniczych z dwóch powodów: działają na naturalne, czyli fizjologiczne mechanizmy homeostazy oraz stanowią naturalny składnik środowiska zewnętrznego. W piśmiennictwie spotykane są różne synonimy fizjoterapii, takie jak fizjatria, fizykoterapia, medycyna fizykalna lub terapia fizykalna. Wszystkie te pojęcia wywodzą się z tego samego słowa physis oznaczającego w języku greckim naturę, przyrodę, natomiast therapeia oznacza leczenie.

Fizjoterapia musi być stałym elementem planu leczenia chorych na fibromialgię. Stosując liczne rodzaje leczenia fizykalnego, należy za wszelką cenę zapobiegać tendencji do osłabienia mięśni i ich zaników wskutek typowej dla tej choroby ograniczonej aktywności i niechęci do podejmowania ćwiczeń usprawniających wynikającej ze stałego odczuwania bólu. Jest rzeczą niezwykle istotną, w przypadku osób chorych na fibromialgię, indywidualny dobór zarówno metody jak i programu leczenia. Niektóre metody/rodzaje fizjoterapii przynoszące ulgę jednym chorym u innych mogą nawet nasilać dolegliwości.

Wśród licznych metod fizjoterapii należy przede wszystkim wyróżnić:

• KINEZYTERAPIA (podstawą tej dziedziny fizjoterapii są ćwiczenia ruchowe. Ruch ma wpływ na cały organizm. Zadaniem kinezyterapii jest maksymalne usunięcie niesprawności fizycznej i przygotowanie do dalszej rehabilitacji.)
• FIZYKOTERAPIA (elektroterapia, magnetoterapia, światłolecznictwo, ultradźwięki)
• KRIOTERAPIA lub CIEPŁOLECZNICTWO (należy dopasować indywidualnie)
• LECZENIE UZDROWISKOWE m. in. z zastosowaniem borowiny i naturalnych wód leczniczych (tzw. peloidoterapia) oraz klimatoterapia, która opiera się na leczeniu przy wykorzystaniu właściwości naturalnego środowiska przyrodniczego. Należą tutaj takie zabiegi, jak m. in. kąpiele powietrzne, kąpiele morskie, kąpiele słoneczne, inhalacje aerozolu morskiego.

Optymalnym modelem w leczeniu fibromialgii wydaje się być skojarzenie łagodnych ćwiczeń usprawniających z krioterapią ogólnoustrojową wykazującą wyraźny efekt zmniejszający nasilenie bólu. W ustaleniu tego optymalnego modelu chory musi brać aktywny udział.

Kinezyterapia

Kinezyterapia (kinesis – ruch, therapeia – leczenie) jest podstawą rehabilitacji medycznej i obejmuje całość zagadnień związanych z wykorzystaniem ruchu jako środka leczniczego. Ruch, jako środek leczniczy, działa na wszystkie narządy ludzkiego organizmu jako naturalny bodziec leczniczy.

Znaczenie leczniczych form ruchu i ćwiczeń fizycznych doceniano w starożytnych Chinach, Egipcie, Indiach i Grecji. Hipokrates, oprócz słynnego „primum non nocere”, ogłosił, że wiedza medyczna wspiera się na dwóch słupach, którymi są ćwiczenia fizyczne i dietetyka.

Kinezyterapia (leczenie ruchem) w wielu podręcznikach określana jest również jako rehabilitacja ruchowa, ćwiczenia lecznicze, trening leczniczy, gimnastyka lecznicza, usprawnienie, a w ostatnich latach – fizjoterapia.

Techniki w kinezyterapii obejmują bierne formy ruchu – kinezyterapia bierna oraz aktywne formy ruchu – kinezyterapia czynna. Wybór technik kinezyterapeutycznych powinien wynikać z oceny stanu funkcjonalnego pacjenta, w zależności od umiejscowienia procesu patologicznego, choroby lub urazu. Ćwiczenia lecznicze, ze względu na zakres ich oddziaływania, dzieli się na kinezyterapię miejscową – wysiłki lokalne, np. zwiększenie ruchów w stawie kolanowym, i kinezyterapię ogólną – wysiłki ogólne wpływające na ogólną wydolność chorego, zwiększoną czynność układu krążenia, układu oddechowego, wysiłki fizyczne angażujące większą masę mięśni.

Fizykoterapia

Wśród metod fizykoterapeutycznnych można między innymi wyróżnić następujące:

• Hydroterapia definiowana jest jako leczenie przy wykorzystaniu wody pod różnymi postaciami, różnym ciśnieniem oraz temperaturą.
• Termoterapia to terapia, w której wykorzystuje się do leczenia energię cieplną. Energia ta może być zarówno dostarczana do organizmu (ciepłolecznictwo), jak również odbierana (zimnolecznictwo).
• Ultrasonoterapia oznacza leczenie przy pomocy ultradźwięków.
• Elektroterapia lub elektrolecznictwo oznacza leczenie przy pomocy prądu stałego oraz prądów impulsowych o małej i średniej częstotliwości.

Z szerokiego spektrum elektroterapii warto wymienić przede wszystkim TENS (ang. Transcutaneous Electrical Nervous Stimulation), czyli Przezskórną Elektryczną Stymulację Nerwów za pomocą prądu o niskim napięciu. Sposób działanie tej terapii opiera się na teorii bramki (ang. Gate Control Theory). Do terapii może być stosowane małe urządzenie wielkości kieszonkowego radia, zasilane bateriami połączonego z dwoma elektrodami. Terapię tę prowadzi się, przyklejając dwie elektrody miejscach najsilniejszego bólu lub punktach tkliwości (tedner points) i wysyłając przez nie prąd. Dzięki silnej receptorów „bólu w organizmie zmniejsza się przewodzenie bólu. Oznacza to, że ból zwalczany innym bólem jest słabiej odczuwalny.

• Magnetoterapia oznacza terapię, w której wykorzystuje się leczniczy wpływ pola magnetycznego
• Masaż leczniczy stanowi uzupełnienie bądź przygotowanie do pozostałych zabiegów. Stosowane są różne rodzaje masażu, np. klasyczny, wibracyjny, segmentarny, podwodny.

Ważnym przy wyborze metody fizykoterapeutycznej jest kierowanie się indywidualną oceną chorego. Ta sama metoda u jednego chorego będzie przynosić korzystny rezultat terapeutyczny, zaś u drugiego wręcz odwrotnie - może nasilać dolegliwości.

Dieta

Wielu lekarzy i terapeutów zaleca stosowanie diety zawierającej pokarmy bogate w tryptofan - aminokwas będący prekursorem serotoniny. Wyniki, oceniające efekty takiej diety, są rozbieżne i powinny być potwierdzone wiarygodnymi badaniami klinicznymi. Na temat diety proszę zapoznać się z zakładką ⇒ dieta i fibromialgia.

Również nadzieje budzi stosowanie niektórych suplementów diety np. Myalgan i proMyalgan. Badania pilotażowe w Polsce oraz badanie kliniczne w Norwegii i Szwecji wykazały skuteczność i pełne bezpieczeństwo ich stosowania. Czytaj więcej w zakładce ⇒ dieta i fibromialgia